Niets zo heerlijk als lekker languit in een ligzetel genieten van het zonnetje en van de zonnestralen die je huid opwarmen en je tot in de puntjes van je tenen doen tintelen. Je voelt als het ware hoe je lichaam en geest positief geladen worden door een instant shot aan vitamine D. Genieten van de zon, haar warmte en haar licht maakt ons gelukkig. Maar, te veel blootstelling aan de zon is schadelijk voor onze huid en onze ogen. Enkele tips en weetjes om de zon te vriend te houden.
Weldaad van zonlicht
Licht maakt dat we kunnen zien of niet. Zonlicht zorgt dat onze huid bruint en heeft een helende werking. Niet alleen op onze geestelijke gezondheid, maar ook lichamelijk zoals bij sommige huidaandoeningen als psoriasis en eczeem. We hebben voldoende licht én donker nodig voor onze hormonenhuishouding. Bij een flinke portie daglicht voelen we ons immers fitter, zitten we lekkerder in ons vel en presteren we beter. Wordt dit evenwicht echter verstoord, dan krijgen we te maken met slaap- of concentratieproblemen.
UV-stralen: de schaduwzijde van de zon
De zon heeft ook een minder goede kant. De ultraviolette stralen van de zon kunnen onze ogen schaden en zijn verantwoordelijk voor een versnelde huidveroudering, zonnebrand en in sommige extreme gevallen ook huidkanker. De ultraviolette stralen van de zon worden opgedeeld volgens hun golflengte:
1. UVA-stralen dringen het diepst in de huid door en versnellen de veroudering ervan.
2. UVB-stralen veroorzaken zonnebrand.
3. UVC-stralen worden geabsorbeerd door de ozonlaag en bereiken het aardoppervlak niet.
De intensiteit van de zonnestralen hangt af van heel wat factoren zoals de geografische situatie, de periode van het jaar, het tijdstip van de dag of de weerkaatsing van zonlicht. We kunnen de ultraviolette stralen van de zon niet zien en worden ze ook niet gewaar. Het is dan ook nuttig om de intensiteit van de straling te meten, zodat we weten hoe we ons kunnen beschermen. De Wereldgezondheidsorganisatie en de Wereld Meteorologische Organisatie bepaalden daarom de UV-index. De UV-index drukt de intensiteit uit van de ultraviolette straling en werd ontworpen om te wijzen op mogelijke risico’s voor onze gezondheid. De UV-index begint bij nul. Hoe hoger de index, hoe groter het risico op huid- of oogproblemen. In het weerbericht wordt de UV-index getoond. Zo weten we perfect of en in welke mate we ons moeten beschermen.
UV1 en UV2 noemen we een zwakke UV-index: je hoeft je niet te beschermen en je kan in alle veiligheid activiteiten in de buitenlucht ondernemen.
UV3 tot UV7: dit noemen we een matige tot hoge UV-index: je zoekt ’s middags best de schaduw op en je beschermt je best met kledij, een hoedje, een zonnebril en aangepaste zonnecrème.
UV8-UV10: zeer hoge of extreme UV-index: op het heetst van de dag vermijd je best buitenactiviteiten. Zoek steeds de schaduw op en draag altijd beschermende kledij, een hoedje, zonnebril en aangepaste zonnecrème.
Elementaire voorzorgsmaatregelen
Nemen we enkele voorzorgsmaatregelen in acht, dan is een matige blootstelling aan de zon goed voor onze gezondheid. Trop is teveel: geniet met mate van de zon. Overmatige blootstelling aan de zon werkt zowel huid- en oogaandoeningen als immuniteitsproblemen in de hand. Herhaalde zonnebrand verhoogt zelfs de kans op huidkanker. Geniet dus van de zon, maar geniet met mate. Vermijd de zon op het heetst van de dag: als de zon hoog aan de hemel staat, is de straling het meest intens. Tussen 11.00 en 15.00 uur kom je dus best zo weinig mogelijk in de zon. Bescherm je tegen de zon: draag beschermende kledij of accessoires. Bescherm je met wijde kledij, een zonnehoed met brede rand en een zonnebril. Kledij en hoeden die gemaakt zijn van dicht geweven stoffen bieden de beste bescherming.
Verschillende huidtypes
Niet iedereen reageert hetzelfde op zonnestralen. Hoe snel men verbrandt, is onder andere afhankelijk van het huidtype. Wie een bleke huid heeft, moet meer voorzorgen nemen dan iemand met een donkere huid. Ook de mate waarin men beschermende factoren gebruikt, de tijd die men in de zon blijft en de activiteiten die men onderneemt, bepalen mee de snelheid waarmee men verbrandt. Hoe lang mag je bij een bepaalde UV-index in de zon blijven? Algemeen neemt men aan dat iemand met huidtype 2 (= het meest voorkomend in onze streken) bij een UV-index van 5-6 ongeveer vijfentwintig minuten onbeschermd in de zon kan blijven vooraleer te verbranden.
Huidtypes
Er zijn wereldwijd zes huidtypes, waarvan de eerste vier vooral in onze contreien voorkomen.
Huidtype 1: Bijzonder gevoelig voor de zon
Iemand met huidtype 1 heeft een melkwitte huid, in het algemeen rossig of lichtblond haar en blauwe ogen en veel sproeten. Hij/zij bruint niet en verbrandt altijd bij blootstelling aan de zon. Zonder bescherming verbranden ze al na 5 tot 10 minuten in de zon.
Huidtype 2: Gevoelig voor de zon
Een huidtype 2 gaat ook gepaard met een bleke huid. Hij of zij heeft meestal blond tot lichtbruin haar, lichte ogen en vaak enkele sproeten. Hij of zij verbrandt vaak na blootstelling aan de zon, maar kan toch lichtjes bruinen. Zonder bescherming verbranden zij na 10 tot 20 minuten.
Huidtype 3: Tussen gevoelig en vrij bestendig
Heb jij een huidtype 3 dan heb je een bleke huid, donkerblond, kastanjebruin of donkerbruin haar, vrij donkere ogen en meestal geen sproeten. Je verbrandt weinig en bruint makkelijk. Zonder bescherming kan je verbranden na 20 tot 30 minuten.
Huidtype 4: Vrij bestendig voor de zon
Iemand met huidtype 4 heeft een getinte huid, donkerbruin tot zwart haar en donkere ogen. Je kan het vergelijken met het mediterrane type. Hij of zij verbrandt zelden en bruint zeer gemakkelijk. Zonder bescherming kan hij of zij verbranden na 30 tot 45 minuten.
Het Aziatische huidtype (huidtype 5) en het negroide huidtype (huidtype 6) zijn zeer goed bestand tegen de zon.
Zonneproduct smeren
Zonneproducten en zonnecrèmes bieden onze huid bescherming tegen de schadelijke ultraviolette straling.
Toch bieden ze nooit een totale bescherming, zelfs niet bij een hoge beschermingsfactor. Bescherm je op het heetst van de dag door de schaduw op te zoeken, of draag beschermende kledij, een hoed, een zonnebril. Kies een zonneproduct dat een goede bescherming biedt tegen zowel UVB- en UVA-stralen en dat past bij jouw huidtype. Breng je zonnecrème rijkelijk aan. Om het lichaam van een volwassene te beschermen heb je zes koffielepels zonneproduct nodig. Ga je die hoeveelheid halveren, dan deel je ook de bescherming. Smeer zeker ook vaak genoeg: breng de zonnecrème een half uur voor het zonnebad aan, en herhaal elke twee uur of nadat je gezwommen of gesport hebt. Smeer na het zonnen tevens een product dat je huid hydrateert en kalmeert. Een reeds gebruinde huid biedt slechts een lichte bescherming en dan enkel tegen UVB-stralen. Die bruine kleur krijg je dankzij de inwerking van DHA (dihydroxyaceton) dat de huid aan de oppervlakte bruint zonder een beroep te doen op het natuurlijke beschermingssysteem van de huid. Het biedt dus geen bescherming tegen de kwalijke effecten van de zon. Je kan dus best nog een zonneproduct gebruiken om je te beschermen tegen de UVB- en UVA-stralen. Kies je zonneproduct altijd volgens je huidtype en volgens de omstandigheden waarin je jezelf aan zonlicht blootstelt. Kinderen zijn extra gevoelig voor de zon. Zij zijn in volle ontwikkeling en hun huid is gevoeliger dan die van volwassenen. Langdurige blootstelling en regelmatige zonnebrand in de kindertijd kunnen vele jaren later de ontwikkeling van huidkankers beïnvloeden. Bescherm je kinderen dan ook met aangepaste kledij en met de juiste zonneproducten. Baby’s jonger dan één jaar kan je beter niet rechtstreeks aan de zon blootstellen. Kinderen laat je ook best niet in natte kleren rondlopen in de zon. Natte kleren laten meer UV-stralen door dan droge. Waterdruppels op de huid hebben het effect van een vergrootglas en versterken de schadelijke UV-werking. Droog je kind dus steeds goed af na een zwempartij en trek het een droog T-shirt aan. Laat kinderen ook regelmatig en voldoende drinken om uitdroging en een zonneslag te voorkomen.
Hou je rekening met al deze tips, dan kan je in alle rust genieten van het goede dat de zon ons biedt. Aan de rand van het zwembad bijvoorbeeld, met een lekker glaasje binnen handbereik.
