Een zwembad is niet iets wat je eenmalig plaatst en waar je voor de rest geen omkijken meer naar hebt. Het vergt enig onderhoud, zeker wat betreft de zuiverheid van het water waarin jij en mogelijk je kinderen lustig plonzen. Want onzuiver zwembadwater kan aanleiding geven tot infecties en ziektes. Het is dus belangrijk om dat water zo proper mogelijk te houden.
Dat doe je dan liefst niet met van die meetstaafjes die verkleuren en je vertellen hoeveel ontsmettingsmiddel je in je bad moet doen. Nee, beter is het om een professionele installatie te gebruiken. Daarin heb je de keuze tussen zelf instel- en bedienbare pompen en verdelers van chemische middelen of volautomatische systemen (zie elders in dit blad). Maar er dringt zich een tweede keuze op: welk ontsmettingsmiddel gebruik je? Het meest gekende en voor de hand liggende is chloor. Maar de laatste tijd raakt dat middel steeds meer in opspraak als zou het – met name voor kinderen - ongezond zijn. En wat dan? Wat volgt is een overzicht van de beschikbare middelen op de markt met hun voor- en nadelen.
Voorwaarden voor alternatieven
Chloorhoudende desinfectiemiddelen onder de vorm van chloortabletten, chloorgranulaat of vloeibare chloor zijn over de hele wereld de meest gebruikte desinfectieproducten voor zwembaden. Ze staan echter steeds meer ter discussie omwille van de mogelijke vorming van de zogenaamde desinfectiebijproducten (DBP’s) die steeds meer in verband worden gebracht met mogelijk kankerverwekkende eigenschappen.
Let op: ook zoutelektrolyse behoort tot de chloorhoudende desinfectiemiddelen omdat er uit zout ter plaatse chloorpreparaten worden aangemaakt.
Er bestaan alternatieven, maar die moeten dan wel voldoen aan een aantal voorwaarden:
1. Voldoende desinfecterend vermogen, zodat pathogene micro-organismen snel en afdoende worden geïnactiveerd
2. Veilig zijn in het gebruik
3. Niet toxisch zijn in de gebruikte concentratie
4. Geen verbindingen of zo weinig mogelijk vervelende/schadelijke bijproducten (DBP’s) vormen in zwemwater
5. Een bekende samenstelling hebben
6. Een eenvoudig meetbare concentratie in het zwemwater hebben
Verschillende bronnen spreken bij mogelijke alternatieven voor chloor over:
1. Chloordioxide
2. UV (UV-licht): monochromatische en polychromatische lampen
3. Koper/zilverionisatie
4. Met zilver gestabiliseerd waterstofperoxide
We houden deze alternatieven eens onder de loep:
Chloordioxide
Voordeel
› Goed desinfectie- en oxidatiemiddel
› Kan eveneens gemeten worden met DPD zoals chloor
› Kan samen met chloor worden toegepast.
› Is niet pH afhankelijk
Nadeel
› Explosief vanaf 5%
› Vorming van het erg giftige natriumchloriet
› Is erg corrosief voor kunststofmaterialen
Ultra violet licht:
› Is geen alternatief omdat het geen oxiderende werking heeft
› Heeft geen depotwerking in het bassin zelf en werkt enkel in de machinekamer
› Gevaar voor modificatie van micro-organismen bij een te hoge stralingsdosis
› Stralingsdosis is afhankelijk van de transparantie en de zuiverheid van het water
› Is niet eenvoudig meetbaar
› Vormt schadelijke DBP-producten in combinatie met chloor
Koper/zilverionisatie
› Kan een goed alternatief zijn indien het wordt toegepast zoals het hoort. Dit houdt in dat de koperbatterij voor de filter en de zilverbatterij na de filter geplaatst wordt. Dit wordt echter in de private zwembaden vaak anders toegepast zodat men het systeem dient te ondersteunen met chloor waardoor alle voordelen opnieuw verdwijnen.
› Geen meetmethode ter beschikking om de doeltreffendheid van het systeem te controleren. Koper kan ter plaatse worden gemeten, zilver niet.
› Nog maar weinig praktijkervaringen beschikbaar voor overdekte zwembaden
› Wordt met succes toegepast in vele particuliere zwembaden en in twee openbare zwembaden in België
Gestabiliseerd waterstofperoxide
Voordeel
› Geen schadelijke nevenreacties. Er is geen enkel DBP bekend.
› Geen geurhinder en erg milieuvriendelijk, wegens het ontbinden in water en zuurstof
› Geen pH-verhogend effect op het water
› Wordt steeds vaker met succes toegepast in particuliere zwembaden
› Erg huidvriendelijk
Nadeel
› Minder effectief dan chloor, hogere werkingsconcentratie vereist met een geringere werkingskracht vooral naar catalase (een enzym dat waterstofperoxide omzet in water en zuurstofgas) producerende bacteriën
› Duurder dan chloor
› In geconcentreerde toestand sterk irriterend voor de huid en de luchtwegen
