WAT EEN KEUZE!
Of je nu een cabine thuis hebt of ervoor naar een wellnesscentrum trekt: een sauna is genieten. Bovendien levert het gebruik ervan gezondheidsvoordeel op. Hoe mooi is het dan dat er volop keuze is in sauna’s. Van een grot met zoutstenen uit de Himalaya tot een barrelsauna voor in de eigen tuin.
DE SAUNA ZOALS WIJ DIE KENNEN, IS EEN GEMODERNISEERDE EN GEËUROPEANISEERDE VERSIE VAN DE SCANDINAVISCHE
SAUNA
Om te beginnen is er natuurlijk de ‘gewone’ sauna. In de volksmond ook wel Finse sauna genoemd, maar dat is eigenlijk niet de juiste term. De sauna zoals wij die in België en Nederland kennen, is een gemoderniseerde en geëuropeaniseerde versie van de Scandinavische. Namelijk: een houten cabine waar met een saunaoven – elektrisch of gestookt op gas of hout – een hoge temperatuur wordt bereikt (80 tot 110 graden Celsius) en met een luchtvochtigheid tussen de 15 en 25 procent. Naast het hoofdmateriaal – hout – kunnen de cabines ook steen en glas bevatten.
FINSE SAUNA
Bij de échte Finse sauna variëren temperatuur en luchtvochtigheid naargelang het gebruik van de cabine. Wie de sauna binnenkomt, giet met een grote saunalepel – overleggen met de andere gebruikers is niet nodig – drie lepels water op. Er hangt geen thermometer of zandloper; je gaat zitten waar en hoelang je wilt. Een Finse sauna is bovendien een ontmoetingsplaats, waar wordt gesproken en gelachen. Het rondje sauna is in het land van de duizend meren hét sociale moment van de dag, voor familie, buren, vrienden of collega’s van het werk. Bespreken wij zakelijke aangelegenheden tijdens een businesslunch, de Finnen doen het rondom de saunakachel. Koen Heeren, CEO van Alpha Wellness Sensations, weet deze sociale functie mooi te verwoorden: “Bij ons bestaan er speciale goedgespreksauna’s, in Finland zijn ze dat allemaal.”
BIJ ONS BESTAAN ER SPECIALE GOEDGESPREKSAUNA’S, IN FINLAND ZIJN ZE DAT ALLEMAAL.
Er zijn ook uiterlijke verschillen tussen de Finse sauna en zijn Germaanse broertje. In Finland bevindt de saunavloer zich op 90 centimeter hoogte, je bereikt hem via een trapje met twee of drie treden. “Zo zijn je voeten altijd warm in een zittende positie”, legt Heeren uit. “Door het hoogteverschil zit het hele lichaam op een meer gelijke temperatuur. De sauna’s zijn er over het algemeen ook hoger en er is een grotere opening onder de deur, voor meer verse lucht.”
COMBISAUNA
Een combinatiesauna – het woord zegt het al – combineert twee verschillende functies. Het is een traditionele sauna die voorzien is van infraroodstralers. Handig als je niet kunt kiezen tussen de twee. Infrarood levert, met een temperatuur van 50 tot 60 graden Celsius, een aangename, milde warmte op. In tegenstelling tot de gewone, droge sauna waarin je gaat zweten door de omgevingswarmte, wordt in een infraroodcabine je lichaam van binnenuit geactiveerd. Veel mensen krijgen een fit gevoel van een infraroodsessie en ervaren een ontspannende werking op de spieren.
KRUIDENSAUNA
Bij deze elektrisch verwarmde sauna bevindt zich boven de oven een schaal met kruiden. Een automatisch opgietsysteem zorgt ervoor dat het aroma door de cabine verspreid wordt. Kruidensauna’s kennen een temperatuur van 40 tot 60 graden Celsius en een luchtvochtigheid van 40 tot 60 procent. Qua materialen voor de cabine is de keuze vergelijkbaar met die bij de gewone sauna (hout, eventueel in combinatie met steen en glas). Keramische tegels zijn ook een optie.
BIOSAUNA
Minder warm dan de traditionele sauna, maar wel een hogere luchtvochtigheid. Dat kenmerkt de biosauna – waar de temperatuur hoger lijkt dan die werkelijk is. Temperatuur: 50 tot 70 graden Celsius. Luchtvochtigheid: 50 tot 70 procent.
ZOUTSTEENSAUNA
Wie sfeer en gezondheid wil combineren, kan kiezen voor een zoutsteensauna. De wanden van de cabine (of een grot) zijn bekleed met eeuwenoude zoutstenen uit de Himalaya. Een zoutverdamper brengt een oplossing van zoutwaterconcentraat de ruimte in. Een elektrische oven brengt de temperatuur op een aangename 40 tot 70 graden Celsius. Luchtvochtigheid: 40 tot 50 procent. Zoutgehalte in de lucht: 0,01 tot 0,05 procent. Verlichting achter de zoutstenen maakt de sauna extra sfeervol.
SAUNAMEESTERS ZWAAIEN JE MET GEDROOGDE BERKENTAKKEN NAAR DE ULTIEME SAUNA-ERVARING.
AROMASAUNA
Geuren doen wat met de mens (zie het artikel ‘Genieten van geuren’, op p. 236). In een aromasauna wordt hier optimaal gebruik van gemaakt. Een aromapomp verspreidt er een constante geur, meestal aangevuld met geluid- en lichteffecten. Temperatuur: 50 tot 70 graden Celsius. Luchtvochtigheid: 40 tot 60 procent.
BERKENSAUNA
De berk is een boom met een heerlijke houtgeur en genezende en zuiverende eigenschappen. Geen wonder dus dat saunabouwers zich erdoor lieten inspireren. In de berkensauna is voor deze boom een hoofdrol weggelegd. De berkengeur is al een traktatie op zich. Nog beter wordt het als bedreven saunameesters je met bossen gedroogde berkentakken naar de ultieme sauna-ervaring zwaaien. Om er daarna nog even heerlijk mee op je huid te kloppen …
OPGIETSAUNA
Een sauna speciaal gebouwd voor opgietingen noemen we een opgietsauna. Andere namen voor een opgieting zijn löyly en Aufguss. Het betreft een ritueel dat is overgewaaid uit Finland en in de wellnesscentra is uitgegroeid tot een ware belevenis voor de gasten. Heel wat sauna’s bieden dagelijks meerdere opgietsessies aan, soms met verschillende thema’s. Tijdens een löyly giet de saunameester een flinke hoeveelheid water – met etherische olie of een parfum – op de stenen van de saunakachel. Dit water verdampt, waardoor de luchtvochtigheid toeneemt. Door met een handdoek te zwaaien verdeelt de saunameester de lucht over de cabine. Dat levert niet alleen een fraai schouwspel op, maar ook een prettige warmteboost.
EVENTSAUNA
Een event- of theatersauna is een ruimte geschikt voor entertainment en spektakel. Aangezien dit vaak opgietingen zijn, is er weinig of zelfs geen verschil met de opgietsauna. Kwestie van naamgeving. Een eventsauna is meestal een wat grotere, hogere ruimte met de oven als centraal punt, zodat deze goed bereikbaar is voor de opgietende saunameester. Wat er ook niet in ontbreekt, is een audiovisuele installatie. Licht- en geluidseffecten, maar ook bewegende beelden kunnen het eventthema versterken. De saunaoven heeft flink wat saunastenen. Gezien de populariteit van opgietingen – er zijn zelfs landelijke en wereldwijde kampioenschappen in – is een grote capaciteit handig. Er zijn cabines voor wel honderd of tweehonderd gasten. Voor professionele wellnesscentra is het bieden van beleving een manier om zich te onderscheiden van de concurrent. Het is ook de reden dat de eventsauna meer en meer wordt ingezet voor andere boeiende therapieën.
STEENSAUNA
In de steensauna, ook wel rocksauna genoemd, bestaan de wanden en/of de banken uit harde natuursteen. Net als bij de houten sauna heb je hier de keuze uit een hout- of gasgestookte kachel of een elektrische variant. Temperatuur: 50 tot 75 graden Celsius. Luchtvochtigheid: 15 tot 25 procent.
SMOKESAUNA
Een bijzondere variant in dit rijtje is de smokesauna. Deze heeft een houtgestookte oven en wordt verwarmd met de rook daarvan. Gedurende drie tot vier uur wordt de sauna, zonder schouw, gestookt. De rook blijft dus in de sauna en gaat via een ventilatieluik naar buiten. De rook warmt de ruimte op en maakt alles roetzwart. Een uur voor gebruik wordt er gestopt met stoken. Zodra de rook verdwenen is, gaat het luik weer dicht en worden de aanraakdelen (zoals banken en rugleuning) schoongemaakt. Een grote hoeveelheid stenen houdt de sauna vele uren op temperatuur. Het opgieten van grote hoeveelheden water doet de rest.
BARRELSAUNA
Het zijn juweeltjes voor in de tuin: de houten barrelsauna’s die je bij meerdere aanbieders vindt. Ook in aardig wat wellnesscentra stelen ze de show. Ze passen in de trend van een toegenomen particuliere belangstelling voor wellness in de open lucht, in het bijzonder voor buitensauna’s. Een barrelsauna heeft de vorm van een vat. Door deze ronde vorm zijn er geen loze hoeken en kan de lucht goed circuleren. Een barrelsauna warmt relatief snel op, wat gunstig is voor de stookkosten. Binnen het assortiment barrelsauna’s is er volop keuze. Houtgestookt, elektrisch, met infraroodstralers … het kan allemaal. Wil je helemaal in stijl blijven? Richt de ruimte dan in voor vinotherapie.
GOEDGESPREKSAUNA
Hij kwam hiervoor al even langs: de goedgespreksauna. Schrijft de saunaetiquette voor dat je stil bent in openbare saunaruimten, de goedgesprek- of kletssauna is de uitzondering op deze regel. Hier kun je ongegeneerd een gesprek voeren met je metgezel of andere saunagasten. Ook weleens leuk.
* De in dit artikel genoemde specificaties (zoals luchtvochtigheid en temperatuur) zijn onder meer gebaseerd op informatie van Alpha Wellness Sensations, aanbieder van wellnessoplossingen voor particulier en professional. Er kunnen verschillen zijn met andere leveranciers en met openbare wellnesscentra.
Tot zover dit saunaoverzicht. Maar zoals we al zeiden: er is keuze te over. Er bestaan ook kristalsauna’s, holsauna’s, panoramasauna’s, rozensauna’s – en zelfs daarmee is de lijst nog niet compleet. Op wellnessgebied is bovendien ook nog allerlei ander moois verkrijgbaar. Denk aan een stoombad, hamam, caldarium, rasul, floatingcabine, voetenbaden, sneeuw- en ijskamers, koude en warme baden, belevenisdouches, massagebaden en -bedden, uv-kamers, meditatieen rustruimtes. De wereld van de wellness is constant in ontwikkeling en verrast steeds weer met noviteiten. Dus op naar de showrooms van de leveranciers en laat je inspireren. Ook openbare wellnesscentra blijven zich steeds vernieuwen. Dus wil je nog een goed advies? Gaan en genieten!
