Heeft je zwemvijver gezond water? Om daar achter te komen, kan je een chemisch wateronderzoek uitvoeren. Je controleert of de pH waarde en de troebelingsgraad van het water in orde zijn. Met een waterstaal ga je de aanwezige hoeveelheid na van stoffen zoals natrium, kalium, ammonium, stikstofdioxide, koolstofdioxide, sulfaat … Ben je niet zo thuis in chemie? Dan kan je naast een chemisch wateronderzoek ook een biologisch wateronderzoek uitvoeren. Aan de hand van kleine waterdieren en organismen die in het water leven, kan je de kwaliteit van het water vrij nauwkeurig bepalen. Deze methode wordt tevens gebruikt door de overheid. We kunnen je dus met enige zekerheid garanderen dat de kwaliteit van je zwemvijver tip top is, wanneer een van deze diertjes in het water leeft.
Bij een chemisch wateronderzoek moet je rekening houden met een groot aantal fysiochemische parameters. Het is dus eenvoudiger om voor een biologisch wateronderzoek te opteren. Een biologisch wateronderzoek is altijd gebaseerd op twee principes. Ten eerste zijn niet alle soorten even gevoelig voor vervuiling. En ten tweede komen een groot aantal soorten, met weinig individuen per soort, niet voor in verontreinigd water. In vervuild water komt slechts een klein aantal soorten voor met zeer veel individuen per soort.
Plankton en waterkwaliteit
Plankton is een verzamelnaam voor organismen die voornamelijk zwevend in het water leven. Door te kijken naar afwezigheid van fytoplankton (plantjes) of zooplankton (diertjes) kunnen experts de waterkwaliteit bepalen. Dit is voor de doorsnee mens echter praktisch onmogelijk. Je moet een zeer uitgebreide kennis hebben van deze voor het blote oog onzichtbare organismen. Ze zomaar eventjes tellen is dus niet evident.
Ongewervelde diertjes
Alle ongewervelde dieren die waarneembaar zijn met het blote oog, denk maar aan bloedzuigers, slakken, kokerjuffers … hebben een sterke relatie met hun omgeving. Aan de hand van de aan- of afwezigheid van deze dieren zijn er gemakkelijke en correcte beoordelingsmethoden ontwikkeld om de kwaliteit van water te bepalen. De volgorde van verdwijnen van soorten en soortgroepen is:
> Steenvliegen (verdwijnen het snelst) (1)
> Haften (2)
> Kokerjuffers (3)
> Vlokreeften (4)
> Pissebedden (5)
> Muggenlarven (6)
> Wormen (verdwijnen het laatst)
Een dier dat gevoelig is voor vervuiling, zal je zelden of nooit in vuil water aantreffen. Je moet er wel rekening mee houden dat dieren die in sterk vervuild water kunnen (over)leven, natuurlijk ook in zuiver water kunnen voorkomen.
De gevoeligheid van waterdiertjes voor vervuiling
Waterplanten en waterkwaliteit
Zowel levend als dood zijn planten voor heel wat waterdiertjes een voedselbron, vestigingsplaats, schuilplaats of zelfs zuurstofbron. Planten hebben dus een grote ecologische waarde in de zwemvijver. Maar omdat ze goede leefomstandigheden creëren voor een grote variëteit aan waterdiertjes kunnen we de aanwezigheid van plantensoorten moeilijk gebruiken om de kwaliteit van het zwemvijverwater te bepalen.
Vissen en waterkwaliteit
In de vrije natuur is een groot en divers bestand aan vissen een andere belangrijke aanduiding voor een goede waterkwaliteit. Biologen hebben zelfs een puntensysteem ontwikkeld dat verschillende types van waterkwaliteit van elkaar onderscheidt, steunend op de natuurlijke kenmerken van een visgemeenschap. Deze index wordt gebruikt om de toestand van een visgemeenschap kritisch te evalueren. De belangrijkste factor voor een gezonde visgemeenschap is een goede fysiochemische waterkwaliteit. Hiermee bedoelt men dat er niet te veel voedings of toxische stoffen aanwezig zijn in het water. Het water moet echter wel erg zeer zuurstofrijk zijn.
Door bewust de meest gevoelige soorten vissen in je zwemvijver te plaatsen, kan je de waterkwaliteit eenvoudig in de gaten houden. De ruisvoorn of rietvoorn (1) is erg gevoelig voor watervervuiling. De oranje soort hiervan, genaamd de goudrietvoorn, is een prima keuze voor de gezelschapsvijver met planten. In het diepere zwemgedeelte zonder planten voelt deze vis zich minder thuis wat ervoor zorgt dat deze vissoort voor de meeste zwemvijvers minder geschikt is. Een andere vissoort die zeer gevoelig is voor vervuiling is de winde (2). De winde is zeer gevoelig voor zuurstoftekort en diverse types van vervuiling. Hou er rekening mee dat de winde in een school leeft. Ze moet dus samen gehouden worden met andere soortgenoten. Als deze windes goed gedijen in de zwemvijver is dit het bewijs van uitstekende waterkwaliteit. Als er iets niet goed is met het zwemwater gaan de windes scheeftrekken, happen of stilliggen. Ze reageren op het minste probleem.
LEES MEER TIPS IN ZwembadenPlus magazine
