Welke zwemvijver kiezen?

Er zijn heel wat redenen om te kiezen voor een zwemvijver. Maar de ene zwemvijver is echter de andere niet. Allerlei modellen en afwerkingen zijn mogelijk, van strak tot natuurlijk ogend en fantasierijk. Waar moeten we rekening mee houden bij onze keuze?

De stijl van huis en tuin heeft een grote invloed op de keuze van de stijl van de zwemvijver. Zowel ongedwongen natuurlijkheid of strak vormgevende lijnen kunnen voor een zwemvijver. Een informele zwemvijver kan de juiste keuze zijn in ietwat grotere tuinen, zeker die met halfwilde beplanting. Ook ver van het huis gelegen zwemvijvers worden vaak in deze losse stijl opgevat. Formeel opgevatte zwemvijvers staan dan weer mooi in klassieke tuinen en ze passen ook bijzonder goed bij moderne architectuur. Men kan een zwemvijver ook aan zijn verschillende zijden anders afwerken. Aan de kant van huis en terras kan men dan een harde, formele, rechtlijnige aanpak toepassen. Aan de overliggende zijden, die van de tuin, werkt men echter informeel en onregelmatig zodat de zwemvijver er in de omgeving vervloeit. Deze gecombineerde aanpak heeft het voordeel visueel zowel te passen bij het lijnenspel van de architectuur als met de wat wildere, natuurlijke achtergrond.

DE TYPES
Siervijver waarin men zwemt
In grotere siervijvers die biologisch goed in orde zijn kan men in principe probleemloos zwemmen. Wel is het verstandig zones te voorzien van voldoende diepte, bijvoorbeeld 150 cm. Ook is het verstandig om echt nauwgezet toe te zien op het visbestand van deze vijver. Koi zijn zeker niet op hun plaats in een vijver waarin men wil zwemmen. Hun huid en schubben kunnen beschadigd raken door de baders. Koi zijn ook grote vervuilers en het is onwaarschijnlijk dat je in hun aanwezigheid een goede kwaliteit zwemwater kan behouden. Zwemmen in siervijvers waar goudwindes in gedijen kan dan weer wel. Hun aanwezigheid duidt op zeer gezond water vermits deze vissen helemaal niet tegen zuurstoftekort of verontreinigingen kunnen, hoe kortstondig dan ook. Daarom gebruikt men ze graag als testvissen.

Siervijver met gedeeltelijk afgesloten deel voor de zwemmers
Zo is het eigenlijk begonnen. Men ging zwemmen in gedeeltelijk afgesloten zones van natuurvijvers en siervijvers. In deze vijvers is er dus een apart gedeelte voorzien voor de baders, een zone ‘met geen of minder modder’ waarin zich in principe geen planten bevinden. Deze zones zijn voorzien van trappen of ladders om in en uit het water te klauteren. De bodem bestaat uit beton of zand. Voor het overige is er geen enkel filtersysteem of skimsysteem voorzien. Momenteel is dit type nog enkel gebruikelijk in recreatiedomeinen met echt heel grote waters. Wie in eigen tuin wenst te zwemmen kiest beter voor een moderner type zwemvijver.

Zwemvijver met filterende regeneratiezones
Bij een zwemvijver met een intern werkend filtersysteem wordt meestal in het midden van de vijver een dieper gedeelte voorzien voor de baders. Daarrond ligt een minder diepe zone die ook gebruikt wordt door de baders. Daar staan ze in direct contact met de aanwezige beplanting die ook deel uit maakt van de regeneratiezones, die op hun beurt deel uit maken van het filtersysteem. Normaliter zullen er in de tussenzone niet teveel planten groeien. Hoewel dat ook een bewuste keuze kan zijn en je er juist wel een aantal mooie planten kan plaatsen. In Duitsland bijvoorbeeld wensen veel eigenaars tussen hun waterlelies te zwemmen om zich zo één te voelen met de natuur. Dit soort zwemvijver kent in België in ieder geval erg weinig aanhangers. In ons land is het meer gebruikelijk zwemmers en natuur te scheiden.

Zwemvijver met aparte moerasfilter
Hier is er een duidelijke scheiding tussen het zwemgedeelte waar de baders zich thuis voelen en het filtergedeelte dat bedoeld is voor de natuur. Filtermaterialen zorgen samen met de erop en erin groeiende nuttige micro-organismen en de erop groeiend planten voor gezond kristalhelder water. Momenteel is dit zeker en vast het meest courante type zwemvijver in onze streken. En het wordt niet alleen erg gewaardeerd door de Belgen maar is ook in opmars in meer zuiderse landen als Italie en Spanje. Men zwemt gescheiden van de natuur maar heeft wel rechtstreeks uitzicht op het moeras dat in lente en zomer zorgt voor bloemenpracht.

Biologisch zwembad met aansluitend moerasdeel
Dit zwembad/vijver berust eigenlijk op hetzelfde principe als het vorige type maar neigt qua uitzicht en mogelijkheden tot luxe, meer naar een zwembad. De constructie is zwaarder. Wanden en trappen worden opgetrokken in hard materiaal zoals betonsteen of steppocblokken waar nadien beton in gegoten wordt. Er komt een mooi afboording, bijvoorbeeld in graniet of blauwe hardsteen. Een elegante ladder of mooie trap geeft toegang tot het bad. Ernaast ligt een filterzone met filtermedia en moerasplanten. Meestal - maar niet altijd - is deze op gelijkaardige wijze afgewerkt als het eigenlijke bad. Kostprijs en opbouw van een dergelijk biologisch zwembad zijn vergelijkbaar met die van een traditioneel zwembad maar de filtering gebeurt biologisch.

Biologisch zwembad met verdoken opgesteld moeras
Dit is het type dat aanbevolen wordt voor mensen die het niet zo hebben op de nabijheid van plant en dier van de waterkant. Het wordt opgetrokken zoals het vorige type maar met een ‘onzichtbaar’ moeras. Het moerasgedeelte wordt verder weg van het zwembassin aangelegd en aan het zicht onttrokken door bijvoorbeeld een hogere haag of een mooi pool house. Dat maakt dat het zwemparadijs er nog meer uitziet als een zwembad, terwijl de filtering toch 100 % natuurlijk gebeurt. Dit type kent stilaan meer en meer aanhangers. Geschikt voor degenen die wél in biologisch gefilterd water wensen te zwemmen maar toch minder houden van de nabijheid van diertjes die in het moerasgedeelte vertoeven.

Biologisch zwembad zonder moeras 
Vaak ziet men uit plaatsgebrek af van een filterend moeras en gebruikt men andere min of meer biologische filtersystemen. Onder andere zandfilters, boogzeven en wervelbedfilters worden ingezet. Dit type zwembad is een recent fenomeen en is voorlopig nog vrij zeldzaam. Het is een soort aftasten van de grens tussen klassiek zwembad (met chloorderivaten) en zwemvijver. Hoe de resultaten zullen zijn op langere termijn is nog niet echt geweten. De systemen die ingezet worden om het water proper te houden bevinden zich ook niet altijd in de echt biologische sfeer.

Onverwarmd of verwarmd 
Bij zwemvijvers maakt men meestal gebruik van matzwarte folie. Vijvers met een zwarte waterdichting zien er natuurlijker uit en de reflecties van planten en omgeving zijn hierin het meest spectaculair. De zwarte bodem neemt bovendien zonnewarmte op. Dat betekent 2 tot 6 °C winst wat betreft de watertemperatuur. Men reist als het ware 1000 km naar het zuiden. Dat scheelt én het is volledig gratis! Toch kan het zijn dat men ervoor opteert de zwemvijver bij te warmen, bijvoorbeeld omdat men opteerde voor een lichtgekleurde waterdichting of omdat men heel lang van het bassin wil genieten. Dat bijverwarmen kan half passief door het water door panelen te laten lopen die zonnewarmte opvangen, of het kan actiever door middel van een warmtepomp. Denk eraan dat grote warmtepompen drijfkracht vergen. Stel ze op, ver genoeg verwijderd van uw leefruimte en van uw buren. Ze zorgen namelijk voor enige geluidsoverlast.

Zonder of met afdekrol 
Naar analogie met klassieke zwembaden worden sommige zwemvijvers voorzien van een afdekrol. Men komt zo weer dichter bij het klassieke zwembad. Het nut van een afdekrol heeft naast veiligheid vooral te maken met het behouden van warmte, wat uiteraard veel meer van belang is wanneer de vijver voorzien is van een bijverwarming. Anderzijds verliest men uiteraard het uitzicht op de vijver en moet men kijken naar een ‘gordijn’. Probeer als het mogelijk is te kiezen voor een eerder neutrale gordijnkleur zoals grijs, want ‘blauw’ past toch beduidend minder in de sfeer van zwemvijvers.

Al dan niet voorzien van skimmers 
Skimmers zijn erg nuttig voor de zwemvijver. Men wenst immers een proper wateroppervlak dat uitnodigt om erin te springen. Een groot deel van de vervuiling die in een zwemvijver terechtkomt, valt als het ware uit de lucht. Met skimmers kan men tot 85 % van het oppervlaktevuil opvangen vooraleer het naar de bodem zinkt. Dit betekent dat veel verontreiniging weggehaald wordt alvorens te gaan ontbinden. Skimmers zijn zeer efficiënt tot op een afstand van 3 meter. Is de vijver langer en breder dan worden er best meerdere skimmers voorzien. Ze kunnen verbonden worden met een pompput. Vermits het meeste grove vuil in de skimmerkorven achterblijft, worden filter en moeraszone veel minder belast en daalt de kans op verstopping ervan. Dat is een enorm voordeel. De manden van de skimmers moeten op regelmatige tijdstippen omgekiept worden maar dat is een eenvoudig routineklusje dat zo geklaard is.

Al dan niet verlicht 
Verlichting zorgt ervoor dat we nog meer kunnen genieten van aangename avonden. De integratie is eenvoudiger dan voorheen. Dank zij de ledtechnologie en de ontwikkeling van speciale installatietechnieken – bijvoorbeeld via een multifunctionele wanddoorvoer – is verlichting zeker betaalbaar geworden. Omdat het wattage bij led zeer laag ligt hoeven de kabels niet zo dik te zijn als bij halogeenverlichting. Toch zijn er een aantal problemen gerezen bij ledverlichting. Zo was het niet altijd mogelijk vervanglampen te vinden met exact dezelfde kleurtemperatuur. Ook geven verder van de transformator geplaatste lampen minder licht dan degene die er met een korte kabel aan verbonden zijn. Al deze problemen kunnen tegenwoordig opgevangen worden door de smart ledtechnologie. Dit zijn de allermodernste lampen voorzien van een ingebouwde microchip die zich automatisch aanpast aan de omstandigheden en de lamp ook beschermt tegen beschadigingen door warmte of overspanning. Dit zorgt voor een zeer stabiel licht van exact de juiste intensiteit en tint.

Het budget speelt zoals in alles een grote rol 
Wat betreft de afmetingen kan een zwemvijver al vanaf 20 m², maar eigenlijk gaat het dan eerder om een ploeterbad. Lekker luieren in zo’n buitenbad kan erg aangenaam zijn. Wanneer men 40 m² of meer ter beschikking heeft, dan zijn er beduidend meer mogelijkheden. Hoe de uitgraving en afwerking zal gebeuren beslist u in samenspraak met de aanlegger en in functie van uw budget. Een trap kost meer dan een laddertje, ronde hoeken zijn duurder dan rechte etc. Soms voorziet men als extraatje een UV-C unit om het water nog kristalhelderder te maken, om de vermenigvuldiging van eencellige algen tegen te gaan en om ongewenste micro-organismen te bestrijden. De beste professionele UV-C units zijn uitgevoerd in roestvrij staal en uitgerust met speciale UV-C spaarlampen die minder energie verbruiken. De UV-C lichtstralen vallen enkel de kleine organismen aan die met de waterstroom mee door het apparaat worden gevoerd. Ze hebben geen invloed op de nuttige bacteriën die zittend op de filtermaterialen leven en ook niet op andere levende wezens.

Zwemvijvers en kinderen 
Heel vaak zijn het gezinnen met kinderen die een zwemvijver in de tuin laten aanleggen. Dat is begrijpelijk en goed. Met een zwemijver in de tuin lijkt het alle dagen vakantie. Water zorgt voor heel veel speelgenot. Een zwemvijver betekent echter ook de natuur herontdekken en beter begrijpen. In de nabijheid van het water is het gemakkelijk te spreken over al die intrigerende levensprocessen: voortplanting, insecten, amfibieën, vissen,… Dit is geen televisie, dit is echt. Scholen en lesgevers hebben dat al lang begrepen. Dank zij de levende wereld is het gemakkelijker leren rekenen, lezen,… Dat is logisch want het is echt fascinerend. Een waterjuffer die een hart vormt met haar partner kan niet anders dan de ogen openen van de kinderen. Als er jonge kinderen of kleinkinderen zijn die niet kunnen zwemmen, is het verstandig de zwemvijver af te schermen. Dat kan met een afrastering of een doornhaag met poortje dat op slot gaat. Een afdekrol of een perifeer alarmsysteem zijn andere mogelijkheden.

Zwemvijvers en huisdieren 
Katten zijn er kieskeurig en vaak zullen we ze zien drinken van het water van de zwemvijver. Een goed teken. Ook honden sabbelen graag van het nat. Daar kunnen we weinig aan doen. Ze erin laten zwemmen is wat anders. Dat proberen we beter tegen te gaan en we moedigen het zeker niet aan. Honden beschadigen vaak de waterplanten. Ze blijken ook aangetrokken te worden door de kabels van vijverpompen en bijten er vaak in. Niet gezond voor de pomp en niet voor de hond. Hondenliefhebbers doen er goed aan ervoor te zorgen dat de pompkabels in een buis zitten en zo beschermd zijn tegen de scherpe tanden van hun huisdier.